Mια ανοιχτή διπλωματική πληγή 26 χρόνων, δύο διαφορετικοί πολιτικοί κόσμοι και, μαζί, και ο εγχώριος πολιτικός χάρτης μπαίνουν σε φάση επαναπροσδιορισμού μετά την χθεσινή συνάντηση Τσίπρα – Ζάεφ στο Νταβός.
Ο έλληνας πρωθυπουργός έκανε καθαρή επιλογή αποφασιστικής αναζήτησης λύσης στο Μακεδονικό και αναβάθμισης του διαλόγου με την πΓΔΜ στον άξονα του «ρεαλισμού» και της «υπευθυνότητας», όπως ο ίδιος είπε μετά την τρίωρη συνάντησή του με τον Ζόραν Ζάεφ.
Το στοίχημα Τσίπρα – Ζάεφ
Ως βάση αυτού του άξονα έθεσε δύο εξίσου καθαρούς όρους, οι οποίοι δείχνουν και την εθνική γραμμή στην διαπραγμάτευση που θα ενταθεί στον μέγιστο βαθμό το επόμενο διάστημα: Εθεσε ως προτεραιότητα, πριν από την ονομασία, την εξάλειψη κάθε στοιχείου και κινδύνου αλυτρωτισμού, ενώ ως προς το ονοματολογικό είπε ότι ζητείται συμφωνία «σε μια σύνθετη ονομασία με ισχύ έναντι όλων». «Δεν θέλουμε να λύσουμε απλά το θέμα του ονόματος… Πρώτα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τον αλυτρωτισμό σε όλες του τις μορφές και μάλιστα με εγγυήσεις ότι δεν θα αφήσουμε κανένα ανοικτό παράθυρο, ώστε να δημιουργηθούν εκ νέου παρόμοιες προκλήσεις στο μέλλον», ήταν το εύγλωττο μήνυμα του Αλέξη Τσίπρα στις κοινές δηλώσεις του με τον πρωθυπουργό της πΓΔΜ.
Η γραμμή Τσίπρα καταδεικνύει τόσο την αποφασιστικότητα, όσο και την δυσκολία του εγχειρήματος λύσης που αναλαμβάνει η κυβέρνηση. Στο ονοματολογικό, το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός απέφυγε να μιλήσει για γεωγραφικό προσδιορισμό επιβεβαιώνει πως η ελληνική πλευρά βρίσκεται κοντά στο Novamakedonija (Νέα Μακεδονία) και τις παραλλαγές του. Για να φθάσει όμως εκεί η διαπραγμάτευση θα πρέπει πρώτα να έχει διασφαλιστεί η αναθεώρηση των αλυτρωτικών άρθρων που εμπεριέχονται στο σύνταγμα της γείτονος – μια αναθεώρηση, που παραμένει εξαιρετικά αμφίβολο εάν μπορεί να περάσει ο Ζόραν Ζάεφ με δεδομένη την εσωτερική αστάθεια και τους πολιτικούς συσχετισμούς στα Σκόπια.
Οι κινήσεις καλής θέλησης
Οι κατ΄αρχάς προθέσεις αναμένεται να διαφανούν στην συνεδρίαση του συμβουλίου πολιτικών αρχηγών που, κατά τις πληροφορίες, θα συγκληθεί στην πΓΔΜ το Σάββατο, ενώ σε πρώτο χρόνο και σε ένδειξη έμπρακτων καλών προθέσεων ο Ζόραν Ζάεφ ανακοίνωσε ήδη την μετονομασία του αεροδρομίου των Σκοπίων και του κεντρικού οδικού άξονα της χώρας. Αμφότερα φέρουν την ονομασία «Μέγας Αλεξανδρος» και κατά τις πρώτες πληροφορίες το αεροδρόμιο θα μετονομαστεί σε «Κίρο Γκλιγκόροφ», ενώ η εθνική οδός που συνδέει την Θεσσαλονίκη με τα Σκόπια θα πάρει το όνομα «Οδός Φιλίας». Στα βήματα αυτά προστίθεται και η απομάκρυνση από την διαπραγματευτική διαδικασία του Βάσκο Ναουμόφκσι, του σκληροπυρηνικού πρεσβευτή της πΓΔΜ στην Ουάσιγκτον, η οποία αποφασίστηκε πριν ο Ζόραν Ζάεφ μεταβεί στο Νταβός.
Πρόκειται για κινήσεις χαμηλού βεληνεκούς αλλά υψηλού συμβολισμού και, ανταποδοτικά, ο έλληνας πρωθυπουργός υποσχέθηκε ότι θα ξεμπλοκάρει την ένταξη της πΓΔΜ στην Πρωτοβουλία Αδριατικής-Ιονίου και την κύρωση και της δεύτερης φάσης της Συμφωνίας Σύνδεσης της χώρας με την ΕΕ από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Η κύρωση αυτή, όταν έρθει στην Βουλή, θα αποτελέσει και την πρώτη και άκρως ενδιαφέρουσα δοκιμασία προθέσεων για σύσσωμο το εγχώριο πολιτικό σύστημα.
Σε γραμμή «μη λύσης» και Σαμαρά ο Μητσοτάκης
Η στρατηγική αυτή του Αλέξη Τσίπρα έρχεται κόντρα στο κλίμα που επιχειρείται να διαμορφωθεί μετά το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης αλλά και στην γραμμή της μη λύσης που υιοθέτησε πλέον η Νέα Δημοκρατία. Ουσιαστικά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσχώρησε χθες πλήρως στην ατζέντα των συλλαλητηρίων και εκχώρησε την πολιτική ταυτότητα της ΝΔ στον υπερδεξιό άξονα Σαμαρά.
“Η λύση θα πρέπει να αναζητηθεί σε μία άλλη χρονική συγκυρία και αφού η άλλη πλευρά αποδείξει έμπρακτα ότι μπορεί να κάνει βήματα. Σε κάθε δημοκρατία είναι ο λαός που καθορίζει την ιστορία του. Για εμάς το ζήτημα τελειώνει εδώ», ήταν το μήνυμά του από την Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ πριν καν ξεκινήσει η συνάντηση Τσίπρα-Ζάεφ στο Νταβός.
“Η λύση θα πρέπει να αναζητηθεί σε μία άλλη χρονική συγκυρία και αφού η άλλη πλευρά αποδείξει έμπρακτα ότι μπορεί να κάνει βήματα. Σε κάθε δημοκρατία είναι ο λαός που καθορίζει την ιστορία του. Για εμάς το ζήτημα τελειώνει εδώ», ήταν το μήνυμά του από την Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ πριν καν ξεκινήσει η συνάντηση Τσίπρα-Ζάεφ στο Νταβός.
Η ολοκληρωτική επικράτηση του υπερδεξιού μπλοκ της ΝΔ και η οριστική εγκατάλειψη της γραμμής του Βουκουρεστίου αποτυπώθηκε και στις οξείες δημόσιες παρεμβάσεις της πλευράς Σαμαρά. Συνεργάτες του πρώην πρωθυπουργού κατήγγειλαν «επικίνδυνους απατεώνες» και «άγαρμπα fake news» αναφερόμενοι στο παλαιότερο βίντεο που έδωσε η κυβέρνηση με τον Αντώνη Σαμαρά να λέει ότι συζητά σύνθετη ονομασία για την πΓΔΜ. Την ίδια ώρα, ο Δημήτρης Σταμάτης, στενός συνεργάτης του Αντώνη Σαμαρά, εξαπέλυε επίθεση μέσω twitter στον κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη για την δήλωσή του πως εάν εξαλειφθεί ο αλυτρωτισμός δεν έχει σημασία εάν η πΓΔΜ ονομαστεί και «Βόρεια Ελλάδα».
Γεννηματά: Πλήρης ακροδεξιά στροφή από τον Μητσοτάκη
Ενδεικτική, πάντως, του νέου πολιτικού κλίματος που διαμορφώνεται είναι και η τοποθέτηση της Φώφης Γεννηματά - μια τοποθέτηση που καταγράφηκε και στο Μαξίμου εν όψει και των κοινοβουλευτικών προκλήσεων που ανοίγει το Μακεδονικό. Η επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής κατηγόρησε μεν την κυβέρνηση για «εν κρυπτώ διπλωματία», ήταν όμως ασυνήθιστα σκληρή με τον Κυριάκο Μητσοτάκη λέγοντας ότι με την τοποθέτησή του για μη λύση «επιβεβαιώνει την πλήρη ακροδεξιά στροφή του και δεν εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα».
